Dat het suikergehalte in ruwvoer een belangrijk aandachtspunt is, is onder steeds meer paardeneigenaren en stalhouders bekend. Maar hoe weet je hoeveel suiker er in je hooi zit? Of in de vegetatie in je weide?

Vooral tijdens het graasseizoen mag het risico op hoefbevangenheid, met name bij onopgemerkte insulineresistentie, niet worden onderschat.

Het suiker gehalte in een opgestuurd monster

Om te weten te komen hoeveel suiker er in het ruwvoer zit, worden er meestal monsters van het voer genomen en opgestuurd naar een landbouwlaboratorium om te laten analyseren. Het duurt, afhankelijk van de werkdruk, meestal 1 tot 2 weken om het resultaat te krijgen. In deze tijd kan het suikergehalte in het monster echter alweer veranderd zijn. Dit komt doordat het niet alleen fluctueert met de vegetatie, maar ook in de loop van de dag, van dag tot dag en vooral met het weer. Dat betekent dat het suikergehalte in het resultaat, 2 weken later, er anders uit kan zien dan toen je het monster nam. Ook als je wil beslissen om een hooipartij wel of niet te kopen is deze tijd vaak te lang. De boer heeft de betreffende hooipartij dan vaak alweer aan een ander verkocht.

Elke Malenke heeft een zowel ingenieuze als eenvoudige methode bedacht, om met behulp van een standaard refractometer het suikergehalte in hooi te bepalen.

We hebben de instructies zo voor je opgesteld dat elke paardeneigenaar of stalhouder het zelf kan uitvoeren. De bepaling van het suikergehalte in gras is nog makkelijker. Je hoeft alleen maar het verse gras af te snijden, te wegen, uit te knijpen en de druppels direct op de refractometer te leggen. Je hebt dan al meteen een globaal idee van hoe suikerrijk je weiland is.

Natuurlijk zijn de suikergehaltes die in de literatuur worden vermeld altijd gebaseerd op de droge stof. Bij hooi mag je er van uit gaan dat je meting redelijk in de buurt komt (eventueel 1-2% afwijkend van de in het laboratorium gemeten waarde) van de werkelijke droge stof.  Dat hebben we gecontroleerd met verschillende tests van verschillende hooibatches. Bij gras moet je met andere hoeveelheden rekenen, omdat het een hoger vochtgehalte heeft. Je kunt er van uitgaan dat 100 gram gras, ongeveer zo’n 20-25 gram hooi zou worden. Dat betekent dat je het gemeten suikergehalte keer 4 of 5 moet doen (weelderig gras x5, droger gras x4) om de globale waarde in droge stof te krijgen.

Rekenvoorbeeld: 100g vers, sappig gras uit het weiland heeft een suikergehalte van 8%, dat komt overeen met 80g in een kilo van dit gras. 1 kilo van dit gras verandert als het wordt gedroogd in ca. 200g hooi. Je moet dan dus de gemeten waarde (80g) keer 5 doen: 80×5 = 400g suiker in 1kg hooi. Dan heb je dus de geschatte waarde omgerekend naar droge stof, dus 400g suikerverbindingen in 1kg droge stof.

Suikerinname

De literatuur geeft aan dat paarden bij 24/7 weidegang 40-50kg gras opnemen (wat dus overeenkomt met 10kg hooi). Bij een suikergehalte van 8% (=80g/kg) in vers gras hebben we het over 3.200 – 4.000g suiker, dat dan in 24 uur wordt opgenomen. Er zijn aanwijzingen dat slechts ongeveer 25% ervan aanwezig is als mono- en disachariden, d.w.z. als enkele of dubbele suikers, die  in de dunne darm direct als suiker in het bloed worden opgenomen.

Een deel van de oplosbare suiker zit ook in verbindingen die niet in de dunne darm verteerd kunnen worden. Bijvoorbeeld fructaan, wat niet supergezond is, maar geen directe invloed heeft op de bloedsuikerspiegel. Dus als je aanneemt dat in ons rekenvoorbeeld ongeveer 25% van de gemeten suikerverbindingen mono- en disachariden zijn, heb je het over 1kg suikerinname in 24 uur. Dus een hele zak huishoudsuiker, zoals je die in de supermarkt kunt kopen.

Voor paarden wordt meestal hooi met een suikergehalte van onder de 10% aangeraden. Voor paarden die extra gevoelig zijn voor suiker of een stofwisselingsprobleem hebben, onder de 6%. Dus als je uitgaat van een rantsoen van 10kg hooi, mag niet meer dan 1kg of 600g daarvan suiker zijn.

Als je paard korter weidegang heeft, bijvoorbeeld slechts 1 uur per dag, kunnen ze hun eetsnelheid verhogen. Ze kunnen dan tot 4 keer sneller gaan eten. Dat betekent dus dat ze in plaats van 2kg per uur bij 24/7 weidegang, 8kg per uur op kunnen nemen als ze 1 uur per dag op de wei staan

Dan hebben we het in ons voorbeeld over alweer 640g suikerverbindingen. Zelfs als slechts ongeveer 160 g (25%) ervan rechtstreeks in het bloed gaat als suiker, is dat een aanzienlijk deel in de korte tijd. Ter vergelijking: 1 suikerklontje is ongeveer 3g. Dat zijn dus meer dan 50 suikerklontjes in een uur.

Het is dus ook verstandig om niet alleen je hooi, maar ook de vegetatie in je weide op suikergehalte te testen. Hoe lager, hoe beter voor de paarden. Als je een vegetatie van sobere grassen en kruiden in de weide hebt, kom je al gauw op een suikergehalte van 2-3%. Dat heeft een heel ander effect op de bloedsuikerspiegel dan een weiland met suikerrijk gras (in Engels raaigras kan tot wel 36% suiker zitten!).

Ook bij de volgende keer dat je hooi koopt, kun je met de refractometer een snelle schatting maken van het suikergehalte. Na aanleiding daarvan beslissen of je deze hooipartij wel wilt kopen of dat het te suikerrijk is.

Hoe bepaal je dan het suiker gehalte?

Benodigdheden

  • 50 tot 100 gram hooi
  • Digitale keukenweegschaal met een meetnauwkeurigheid van +/- 1g
  • Diepvrieszak van 3L
  • Wijnrefractometer met 0 – 32 % Brix (bijvoorbeeld: https://www.amazon.nl/Refractometer-0-32-1-000-1-130-Sugare-Measurer/dp/B071ZSBKK9)
  • Knoflookpers
  • Schoon bord/kom
  • Transferpipet (pasteurpipet; meestal meegeleverd met de refractometer)

Stap 1. Haal het hooi uit verschillende delen van de baal en meng het goed. Stel de weegschaal met de diepvrieszak in op 0 (tare). Dit zodat het gewicht van de zak van het gemeten gewicht wordt afgetrokken (of noteer het gewicht van de zak en trek deze later van het gemeten gewicht af). Doe 50-100g hooimonster in de zak en weeg dit af.

Opmerking: om een gemiddelde waarde voor een weide te krijgen, moeten meerdere balen uit verschillende delen van de weide apart worden gemeten. Vervolgens kun je van die verschillende waardes dan het gemiddelde berekenen.

hooimonster

Stap 2. Voeg dezelfde hoeveelheid water toe aan het hooi in de zak. Dus bij 50g hooi, 50g water toevoegen. Bij het toevoegen van het water zo mogelijk al het hooi natmaken en vervolgens de gesloten zak een beetje “kneden”. Pas daarbij op dat er geen water verloren gaat en de zak niet beschadigt.

hooimonster met water

Stap 3. Verdeel het hooi in de zak, laat de lucht uit de zak en sluit de zak. Vervolgens een uur onder bijvoorbeeld een boek laten liggen. Na ca. 30 minuten de zak omdraaien. Eventueel kun je nog een keer kneden en dan het hooi weer in de zak verdelen en weer onder het boek terugleggen. Als alternatief kan de zak ook direct worden ingevroren en later worden gemeten, maar dan moet de zak bij het invriezen ook worden verzwaard met iets, zodat het water het hooi gelijkmatig nat maakt.

Stap 4. Na een uur (als het hooi bevroren was, moet het ongeveer 45 minuten ontdooien), doe je een klein deel van het hooi in een knoflookpers en pers het uit op een bordje.

Opmerking: als er slechts 1 of 2 druppels uit kunnen worden geperst, kun je deze direct op de refractometer druppelen. Als er meer druppels uit komen, druppel ze dan eerst op het bordje en vervolgens met de transferpipet (pasteurpipet) 2-3 druppels hiervan op de refractometer aanbrengen.

knoflookpers voor suiker in hooi meten

Stap 5. Sluit het deksel van de refractometer en lees het suikergehalte op de schaal af

Stap 6. Herhaal stap 4 en 5 meerdere keren en bereken uit de gemeten waarden het gemiddelde. Veeg tussen de metingen door, de refractometer en het bord af met een zachte doek, zodat er geen restjes vloeistof meer op zitten van het vorige monster. Zorg er ook voor dat er geen vloeistofresten in de transferpipet zitten. Spoel hem eventueel tussendoor uit met kraanwater en haal dan het water weer zoveel mogelijk weg.

Heb je al deze stappen doorlopen? Gefeliciteerd! Dan heb je succesvol het suikergehalte in je hooi of gras gemeten. Dit is waardevolle informatie om je eventuele rantsoen/ruwvoerkwaliteit/weidekwaliteit te verbeteren.

Kom je er nou niet helemaal uit? Stuur ons gerust een mailtje, we helpen je graag op weg!

28 reacties op “Je kunt zelf de suikerwaarde in hooi en gras testen!

    • C.J.H. Post zegt:

      Welke refractie meter heb je inmiddels gekocht als ik vragen mag? Ik vind het nl ook moeilijk kiezen. Ook op bol.com staan er nl zoveel verschillende

    • Jitske Vrolijk zegt:

      Ik verbaas mij een beetje over de aangeraden suikergehaltes in hooi. Gezonde paarden kunnen prima hooi eten met een suikergehalte van 13% als ze daarbij voldoende bewegen. Een paard met stofwisselingsziekten moet onder de 10% zitten. Dat is de norm en kan je ook terugvinden op websites zoals hoefbevangen.info. Voor paarden met EMS moet dat zelfs 8% zijn. Maar dat zal ook zeer moeilijk worden met de gemiddelde waardes in hooi en dat betekent weken. Een waarde van 6% is nauwelijks haalbaar. Knappe die hooi kan krijgen met die waarde. En daarom vind ik het ook een heel vreemd advies die ik echt nergens anders tegengekomen ben.

    • Jantine Steehouder zegt:

      Hoi Jitske,
      Verbazen mag altijd. En we hebben nooit gezegd dat het makkelijk zou zijn om aan hooi te komen met deze waarde. Echter dat je het nergens anders bent tegen gekomen, wil absoluut niet zeggen dat de andere het allemaal juist hebben. Paarden zijn ge-evalueerd op ongveer 4% suiker in hun dieet. 13% is dus echt “candy land” voor ze en een recept voor ziekte. Je mag het uiteraard met ons eens zijn, ik kan wel zeggen uit jaren ervaring en studie dat de maatstaven die wij aanhouden erg goed werken en nodig zijn in vele gevallen.

      Groetjes jantine

  1. Danny zegt:

    Beste,
    Er is iets wat ik niet begrijp. Om het suikergehalte te verlagen in hooi laten we dit weken in water alvorens te voeren aan suikergevoelige paarden. Als we dit monster van 50 gr nu een uur laten weken om dan pas uit te persen krijgen we toch een fout meet resultaat want de meeste suiker is er uit.
    Of zie ik dat verkeerd.
    mvg,
    Danny

  2. sharon zegt:

    Gebruik je hetzelfde proces als je het suikergehalte van gras wilt meten? Of kan je gras meteen in een knoflookpers doen en uitknijpen?

    • jasmijnplat zegt:

      Hoi Sharon,

      Ja, je kunt gras meteen in de knoflookpers doen!

      Met gezonde groetjes,
      jasmijn van pure horse

  3. Natacha Bozikovic zegt:

    Super. Dank je wel. Al mijn hooi getest. Maar het gras…hoe doe ik dat? Heb 100g gras geknipt…kwam geen druppel uit..beetje water bij gedaan en dan wat door de lockers.. 2%brix.. klopt dat?

  4. Sascha zegt:

    Hallo, wat een leuk idee! Ik zie dat ik eerst mijn refractometer moet ijken, uiteraard kan Google me niet vertellen waar ik hem op moet zetten voor hooi, ik kan alleen van alles vinden over melk en honing. Is de brix waarde dan uiteindelijk het aantal % suiker of hoe moet ik dat zien?

    • jasmijnplat zegt:

      Hoi Eveline,

      Gras kun je meteen in de knoflookpers doen, dus zonder water! verder werkt het hetzelfde 🙂

      Met gezonde groetjes,
      Jasmijn van Pure Horse

  5. Corinne zegt:

    Ik heb de refractometer gekocht na jullie blog en de eerste metingen gedaan. Iknkwam op 4%
    In een onderzoek laatst las ik dat als je hooi 60 minuten weekt je 31% suiker uit het hooi weekt. Betekent dit dat de gemeten 4% van geweekt x 3 zou moeten doen? Dus 12%.

    Of klopt jullie uitslag van een uur weken met de hooianalyse uit het laboratorium?

    • jasmijnplat zegt:

      Hoi Jokelien,

      Het gras rechtstreeks na het plukken in de knoflookpers doen, en dan hard persen :).

      Met gezonde groetjes,
      Jasmijn van Pure Horse

  6. Angela zegt:

    Ik zou zeggen gras bevat ca 85% water. Het suikergehalte wat je meet moet je dus delen door 85 en vervolgens vermenigvuldigen met 100. Je wilt toch het percentage van de totale intake? Sowieso begrijp ik de stelling niet dat 1 kg gras ca 200 gr hooi zou leveren. Dan spreek je toch over voordroog?

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

De waardering van www.purehorse.nl bij WebwinkelKeur Reviews is 9.5/10 gebaseerd op 2043 reviews.