Gist. Je komt het tegenwoordig overal tegen. In balancers, brokken, supplementen – vaak met de belofte van een gezonde darmflora of een betere weerstand. Maar klopt dat wel? En wanneer is gist écht een slimme toevoeging aan het rantsoen van je paard?
In deze blog geef ik je een overzicht van wat gist in de paardenvoeding doet, welke vormen er zijn, en vooral: wanneer het zinvol is… en wanneer niet.
Niet elke ‘gist’ is hetzelfde
In de praktijk wordt vaak over ‘gist’ gesproken alsof het één enkel iets is. Terwijl er in werkelijkheid meerdere types bestaan, elk met een eigen functie. De bekendste is levende Saccharomyces cerevisiae, meestal ingezet als probiotica. Daarnaast bestaan er postbiotica – dat zijn producten op basis van dode, gefermenteerde gistcellen – en beta-glucanen, stukjes celwand die het immuunsysteem subtiel kunnen prikkelen of mycotoxines in voer binden. Er is ook hydrolyzed yeast, gist die enzymatisch is afgebroken en snel opneembare bouwstoffen levert, met name nuttig in herstelperiodes.
Kortom: het maakt nogal uit welke vorm je voert, en wat je er precies mee wilt bereiken.
Wanneer is gist zinvol?
De meeste onderzoeken die positieve effecten van levende gist laten zien, zijn uitgevoerd bij paarden met een zetmeelrijk dieet. Bijvoorbeeld paarden die (te) veel krachtvoer krijgen, of die abrupt overgaan op een andere voersamenstelling. In dat soort situaties kan levende gist zorgen voor een stabieler microbioom, minder melkzuurproductie in de blinde darm en een iets betere vezelvertering. Ook postbiotica lijken een beschermende rol te spelen bij stress, door de darmwand te ondersteunen en het immuunsysteem ‘slimmer’ te maken.
Maar als je paard vooral ruwvoer eet van goede kwaliteit, geen stressvolle omstandigheden ervaart, en geen tekenen van disbalans vertoont? Dan is de toegevoegde waarde van gist – in welke vorm dan ook – vaak verwaarloosbaar (al is het niet perse schadelijk…).
En hoe zit het dan met mestwater en diarree?
In de praktijk wordt gist nogal eens uit de kast getrokken bij vage darmklachten zoals mestwater of dunne mest. Dat klinkt logisch: als gist de darmflora ondersteunt, dan zal het daar wel bij helpen. Toch is dat een iets te simpele redenering. Mestproblemen hebben vaak andere oorzaken – variërend van beschimmeld of ongeschikt ruwvoer tot gebitsproblemen, dysbiose of voerovergangen. Gist kan in sommige gevallen een ondersteunende rol spelen, maar zou nooit de eerste stap moeten zijn. Zonder een goede basisaanpak is het slechts symptoombestrijding.
Over alcohol en alarmisme
Een vaak gehoorde opmerking is dat gist écht slecht is voor een paard onder andere omdat het alcohol zou aanmaken in de darm. Dat klopt in theorie!
Daar gaan we geen doekjes om winden…
Gist kan in een zuurstofarme, suikerrijke omgeving inderdaad ethanol produceren.
Maar de omstandigheden waarin dat bij paarden daadwerkelijk gebeurt, zijn relatief uitzonderlijk. In een gezond rantsoen (lees geen dysbiose en geen overmatig suiker of zetmeel in de voeding) is er nauwelijks vrije suiker in de blinde darm, en het beetje ethanol dat eventueel ontstaat, wordt snel omgezet in acetaat. Dat wordt vervolgens gebruikt als een normale brandstof voor het paard. Vergelijk het met een druppel alcohol op een liter water: technisch aanwezig, maar niet noemenswaardig.
Meer verdieping nodig?
Ik haal nu het topje van de ijsberg aan! Ik heb de afgelopen weken vele uren gespendeerd aan het helemaal uitdiepen van het “gist” thema. Alle soorten gist, met hun werkingen. De voors-en-tegens. Hoe werkt het in het microbioom. Alles staat daar in.
Dus deze blog is een korte introductie. Wil je écht weten hoe gist werkt, wanneer het zinvol is, hoe het microbioom van het paard reageert, wat de verschillen zijn tussen levend, dood en gehydrolyseerd gist, en welke supplementen betrouwbaar zijn?
Ik heb een uitgebreide expertblog geschreven die veel dieper ingaat op dit onderwerp, inclusief verwijzingen naar wetenschappelijke literatuur.
Bij die blog ontvang je ook een webinar-on-demand, een praktische symptomenchecklist, én een overzicht van aanbevolen producten – zodat je exact weet wat je in welke situatie wél of juist níet moet voeren.
Klik hier als je er meer over wilt weten >> Naar het complete gistpakket met webinar, checklist en productadvies