Kryptopyrrolurie, of te wel KPU – een onbekend probleem waar heel veel paarden last van hebben!

KPU is geen ziekte, maar het is een probleem in de stofwisseling van de lever. In Nederland is het euvel behoorlijk onbekend, echter enorm veel paarden hebben er last van. Het is heel vaak het onderliggende probleem (en vaak ook de kernoorzaak) van bijvoorbeeld hoefbevangenheid, eczeem, allergieën en chronische luchtwegproblemen. En het is heel vaak een bijkomstigheid voor paarden die mestwater, diarree, terugkerende kolieken of andere darmproblemen hebben.

Als je paard KPU heeft en het niet adequaat behandeld wordt krijg je soms geen grip op de klachten en zie je dat je paard steeds weer een terugval krijgt of dat de symptomen langzaam verergeren door de jaren heen. In de jaren dat ik paarden help revalideren met voeding heb ik gemerkt dat het echt heel veel voorkomt en krijg ik ook vaak de reactie terug “hehe, eindelijk snap ik waarom mijn paard telkens terugkerend hoefbevangen (of een andere aandoening) wordt terwijl ik voor de rest wel alles op orde heb”. Kortom, het kan echt “the missing link” zijn en het is tijd dat KPU in Nederland een normaal, wijdverspreid begrip wordt!

KPU – een welvaartsaandoening

Mensen zijn helaas niet meer de enige met een abonnement op welvaartsziektes, ook dieren en dus ook paarden hebben in toenemende mate last van gezondheidsproblemen door de huidige conventionele leef- en voedingsomstandigheden. Door de mismatch tussen de (oer)behoefte van het paard en zijn huidige manier van leven ontstaan er problemen in lijf en leden. Wij zetten onze paarden te veel stil (door ze bijvoorbeeld te veel uren per dag op stal te zetten) of separeren ze van soortgenoten, maar ook de voeding heeft in de afgelopen eeuw een enorme evolutie ondergaan. Het dieet van veel paarden is zo veranderd dat het nauwelijks nog past bij het oorspronkelijke “design” van het paard.

Maar er zijn ook tal van andere factoren die het paard in toenemende mate belasten en zijn ontgiftingsvermogen beperken. Onze planeet wordt steeds meer belast door pesticiden en chemicaliën en daartegenover bevat de bodem waarop de voeding voor onze paarden groeit juist steeds minder vitale stoffen die essentieel zijn om te overleven. Dit alles kan leiden tot een negatief evenwicht, waarbij de stofwisseling in onbalans komt en -indien onbehandeld- leidt tot ziektes en aandoeningen.

KPU (Kryptopyrrolurie) is een stofwisselingsstoornis waarvan de oorzaak zich veelal in de huidige manier van paarden houden en voeden bevindt. Mensen kunnen ook KPU hebben, maar let op, de menselijke variant is anders dan voor paarden. De oorzaak verschilt (bij mensen is er een genmutatie waardoor men levenslang therapie nodig heeft, bij paarden is dat niet zo) en ook de behandeling is anders (bij mensen vaak chronisch terwijl dat bij paarden niet altijd nodig is). En omdat KPU voor paarden zo onbekend is Nederland, vind je dus als je in het Nederlands op Google informatie zoekt over KPU, voornamelijk artikelen over de menselijke variant. Deze info is niet uitwisselbaar, let daar dus op.

KPU begint in de darmen

Ofschoon KPU een stofwisselingsstoornis van de lever is, ontstaat het in de darm. Specifiek (en in jip-en-janneketaal) gezegd, als het microbioom (de darmflora) van de dikke darm verandert door bepaalde invloeden, ontstaat er een andere, minder nuttige samenstelling van de microbioom.

Normaliter (of in gezonde situatie) is het microbioom van het paard dienend aan het paard. Dat wil zeggen dat er tijdens de fermentatie stofjes worden geproduceerd waar het paard iets aan heeft in zijn stofwisseling. Als er (in meer of mindere mate) bacteriën groepen (of protozoa/schimmels) en -soorten zich in darm kunnen vestigen, die wat minder handige stofjes voor het paard produceren (zoals melkzuur bijvoorbeeld), is er sprake van een dysbiose. Dan wordt een gedeelte van de stofjes die geproduceerd worden niet meer dienend, maar juist belastend. Het lichaam moet actief aan de slag om de stofjes weer uit het lichaam te verwijderen. Dit proces heeft invloed op de lever en de nieren, omdat ze worden overbelast door deze (voor het paard) onhandige fermentatieproducten en daardoor hun oorspronkelijke werk niet meer goed kunnen uitvoeren.

Daarnaast heeft het ook te maken met de stofjes die juist niet geproduceerd worden. De darmflora is verantwoordelijk voor de aanmaak van de B vitamines en vitamine K. Als de microbioom ongunstig is kan de aanmaak hiervan sterk afnemen en kunnen er tekorten opspelen. Daarnaast leidt het meestal tot verslechtering van de slijmhuid en darmwand. Ook hierdoor kunnen onhandige stofjes het lijf binnen komen en een verhoogde belasting op lever en nieren uitoefenen.

De negatieve invloeden op darmen en/of lever kunnen zijn:

• Als de dunne darm te vaak overbelast wordt met gemakkelijk beschikbare voedingsstoffen zoals suikers, zetmeel, eiwitten en vetten;
• Als de dikke darm te vaak overbelast wordt met veel melkzuurbacteriën (zoals met voordroog het geval is);
• Te vaak te lange ruwvoer pauzes;
• Korte structuurvoeders (zoals gehakselde luzerne bijvoorbeeld);
• Veel en vaak schimmel in het ruwvoer;
• Giftige planten;
• Medicijnen;
• Stress;
• Pesticide.

Wat is KPU?

Als er sprake is van een verstoorde opbouw of afbraak van heem (onderdeel van hemoglobine) is er een grotere behoefte aan actieve vitamine B6 en zink (en/of mangaan, selenium of zwavel). Zo kan er een tekort ontstaan op specifiek deze stofjes in het lichaam (Pfeiffer, 1974).

De tekorten op B6 en zink (en/of mangaan, selenium of zwavel) zouden een scala aan klachten kunnen veroorzaken, omdat deze niet langer beschikbaar zijn voor andere metabole processen en dan met name de bio-transformatie van stoffen in de lever. Dat kan er bijvoorbeeld toe leiden dat er steeds meer “onhandige” stoffen in cellen worden afgezet (opgeslagen). En dit kan ook, al dan niet tezamen met de tekorten die zijn ontstaan door de dysbiose van de darm (en de eventuele tekorten in de voeding), de klachten die ontstaan verklaren. Alsook de indirecte schade die vervolgens hier weer uit voortkomt (bijvoorbeeld nierschade).

Verloop gaat stapsgewijs

Als de normale gezonde stofwisseling onder druk komt te staan, kan het lijf gebruik gaan maken van (meerdere) nood omleidingen (bij wijze van spreken). Het kan namelijk niet zo zijn dat het lichaam stopt met functioneren als er ergens een storing in de stofwisseling is. Uiteraard is het lijf zo handig om met noodoplossingen de chemische processen alsnog te laten voltrekken. Echter is het niet de bedoeling dat dit chronisch zo blijft verlopen (wat in de praktijk wel vaak zo is).

Het is dus geen zwart-witte grens waarop je paard plotsklaps ziek wordt. Langzaamaan ontstaan er signalen dat de overbelasting te groot wordt totdat je uiteindelijk bij goed zichtbare klachten uitkomt.

Dit is het moment waar vanaf je makkelijk uiterlijke symptomen gaat zien. Afhankelijk van de ‘zwakke plek’ in het metabolisme van het individuele paard zullen de symptomen zich gaan ontwikkelen. Op het punt dat er zichtbare symptomen komen is het proces van binnen dus al een tijdje bezig en ben je dus eigenlijk al ‘te laat’.

Gelukkig is KPU goed te behandelen met een speciaal op het specifieke paard en diens problemen gerichte therapie. Deze therapie kan bestaan uit kruiden, supplementen, homeopathische middelen en eventuele aanpassingen aan de dagelijkse voeding. Maar het kan dus ook een aanpassing in de huisvesting, stressmanagement of dagelijkse (vrije) beweging betekenen. Deze therapeutische ondersteuning is nodig totdat het microbioom van de dikke darm weer goed functioneert en de lever zijn ontgiftingsprocessen weer normaal kan voltrekken. Meestal duurt het minimaal 1 tot 1,5 jaar en in enkele gevallen is het nodig om levenslang te blijven ondersteunen. Dit laatste is vaak het geval bij wat oudere paarden, of wanneer klachten al jaren langzaam vermeerderen maar er geen adequate behandeling heeft plaatsgevonden. Iets wat jaren kan stapelen, heeft ook een langere tijd therapie nodig.

KPU symptomen

De symptomen zijn gebaseerd op de fysiologische processen die relevant zijn voor de micronutriënten waar een tekort aan is ontstaan. Overal waar deze micronutriënten nodig zijn in het lichaam, kan er bij een KPU-paard een probleem ontstaan. Hieruit blijkt wel dat KPU zich niet voor elk paard op dezelfde manier uit en dat de symptomen zeer divers kunnen zijn.

• Huidproblemen, zomereczeem, eczeem, mok, rasp;
• Hoefproblemen, hoefbevangenheid, straalkanker, slechte hoornopbouw, witte lijn ziekte, gevoelig lopen;
• Schade aan pezen en/of banden;
• Paarden die lopen met de handrem erop. Het duurt heel lang voor ze los worden als ze gereden worden. Het lijf heeft dan in de facies van de spieren afvalstoffen opgebouwd. De spieren worden dan niet meer lekker voorzien van voedingsstoffen en afvalstoffen worden niet goed afgevoerd;
• (Chronisch) hoesten (ook als het hoesten ‘therapie resistent’ is geworden), COPD;
• EMS en Pseudo EMS;
• Pseudo-Cushing (PPID of Cushing zonder dat er een tumor aan ten grondslag ligt);
• Insulineresistentie;
• Door selenium in de hand gewerkte hyperthyreoïdie (een te snel werkende schildklier);
• Allergie gevoeligheid (snel allergische reactie ergens op hebben) of heftige reactie op medicatie zoals bijvoorbeeld inentingen en/of wormkuren;
• Bewegingsapparaatproblemen, hoefkatrolontsteking, kreupelheden, problemen die niet spier gerelateerd zijn of osteopathisch verklaarbaar zijn, terugkerende kreupelheden, hele gespannen spieren);
• Mineraalverstoringen zoals woekering van gebeente aan de benen, gewrichtsdemineralisatie, EORTH en demineralisatie van de tanden;
• Darmproblemen, mestwater, diarree, milde kolieken, opgeblazen buik, gasvorming;
• Non responders op diverse therapieën of multi-morbide paarden;
• Mentale uitwerking: vaak worden paarden een beetje depressief, zijn minder geïnteresseerd in samenwerken en kunnen zelfs afgesloten of onbereikbaar raken. Meer dan eens zie ik ook dat paarden met KPU (of leverproblemen in het algemeen) minder vriendelijk worden naar andere paarden. Angst en paniek kunnen ook ineens de kop op steken.

Zoals je ziet zijn er vele problemen die tot uiting kunnen komen. Echter, als je paard een van deze symptomen heeft betekenen het niet altijd dat er KPU aan ten grondslag ligt. De meeste symptomen kunnen door meerdere soorten oorzaken ontstaan, echter als je paard een van bovenstaande klachten heeft is enige alertheid (en eventueel testen) op KPU wel aan te raden.

Er zijn nog meer signalen die kunnen wijzen op KPU, dat zijn de “vroege” signalen voor de lever en nieren. Deze kan je lezen in het uitgebreide stuk over KPU (waar je meer diepgang vindt en tevens ook informatie over het behandelen van KPU). Klik hier voor meer info.

Omdat er (nog) weinig dierenartsen, behandelaars en deskundigen in Nederland bekend zijn met het fenomeen, worden vaak alleen de zichtbare symptomen bestreden. Als gevolg hiervan blijven paarden soms lang ziek en worden ze “multimorbide”, wat betekent dat ze meerdere aandoeningen tegelijk ontwikkelen (bijvoorbeeld een insulineresistent paard dat ook een hoefbevangenheid erbij ontwikkelt).

Tevens kunnen paarden ook een “non-responder” worden. Dit zijn paarden die niet of nauwelijks op medicatie of therapie reageren. Bovendien hebben deze paarden vaak heftige reacties op medicatie of kunnen ze wormkuren of vaccinaties slecht verdragen. Omdat bijna alle medicijnen via de biotransformatie van de lever worden afgebroken en/of geactiveerd, is de reactie op medicijnen, van paarden met KPU soms anders dan je zou verwachten. De afbraak duurt soms langer of word juist geremd. Daardoor werkt het medicijn soms helemaal niet of juist heel heftig. Daarom moet je altijd voorzichtig zijn met medicijnen geven aan een paard met KPU.

Het verloop van een normale of verstoorde biotransformatie van de lever

Het hoofdprobleem van KPU is dat de normale biotransformatie van de lever niet meer goed werkt omdat er een tekort is aan actieve vitamine B6 (en/of zink, mangaan, zwavel en selenium).

Een goed functionerende lever maakt afval-en gifstoffen (zoals schimmels, medicatie, giftige planten etc.) onschadelijk. De lever bouwt deze stoffen om in in wateroplosbare stoffen die via de nieren en de urine kunnen worden uitgescheiden. Bij een paard met KPU dat lukt niet meer goed.

Bij KPU wordt fase 1 (van de lever) wel gewoon gestart, maar het proces kan daarna niet meer voortgezet worden. Een deel van de onwenselijke stofjes kan daardoor dus niet meer op de normale manier worden uitgescheiden. Over het algemeen worden ze vervolgens in het lijf opgeslagen. Het lijf functioneert dan als het ware als een soort tussenstation of opslagdepot.

Deze manier van opslag is een noodoplossing. Bedoelt als tijdelijke buffer. Maar zolang als de biotransformatie verstoord blijft is er geen mogelijkheid voor het lichaam om de stoffen weer op een gezonde manier af te voeren. En zo zie je dat er op de langere termijn de eerder genoemde klachten, schade of ziekte ontstaat.

KPU testen

Zoals al eerder voorbij kwam is een bloedtest geen betrouwbare bron om KPU vast te stellen. Wel kan je in een bloedtest heel vaak een bepaalde tendens zien, waaruit je een vermoeden van KPU kan uitspreken. Maar wees ervan bewust dat waardes uit een bloedtest een moment opname zijn en een vertekend beeld kunnen geven. Soms heeft een paard geen afwijkende waarden en is er toch sprake van KPU. Soms zijn afwijkende waardes ook op meerdere manieren uit te leggen. Dat wil zeggen, ook al lijkt het beeld op een paard met KPU, dan nog kan er een andere oorzaak dan KPU aan ten grondslag liggen.

Op dit moment is de meest betrouwbare test om KPU waardes te meten, een urine test. Het fijne hieraan is, dat je hem zelf kan doen. Je hoeft het niet via de dierenarts te doen. Het nadeel hiervan is, dat je geen hulp hebt bij het interpreteren van de test en het opstellen van een (voor jouw paard) correct therapieplan. Elk paard heeft zijn eigen plan van aanpak nodig, want er zijn heel veel factoren die een rol spelen in het herstel (of bij de oorzaak). Daarom werk ik altijd met een uitgebreide anamnese, een vraaggesprek en een diagnose (namelijk de waarde uit de urinetest). Pas daarna kan je een goed protocol samenstellen, wat op maat is gemaakt voor jouw paard.

Je kan de urinetest via ons bestellen (klik hier) en uiteraard begeleid ik je van a t/m z zodra de uitslag binnen is.

Met de urinetest worden twee waardes bepaald:

• Indikan, als waarde voor de toestand in de darmen;
• kryptopyrrol, als waarde voor de ontregeling van de stofwisseling in de lever.

De weg naar herstel

Iets wat jaren heeft kunnen opbouwen kost tijd om te herstellen. Neem die tijd!

Wat ik je in ieder geval wel op het hart wil drukken! Geef in geen geval zomaar een ontgiftingskuur (detox) met mariadistel of artisjok aan paarden met KPU. Dit kan de klachten significant verergeren met soms dodelijke gevolgen omdat het paard bijvoorbeeld ineens acuut hoefbevangen raakt.

Paarden met KPU profiteren bij langdurige ondersteuning van de stofwisseling in ieder geval tot het lichaam weer in balans is. Gemiddeld duurt dat tussen de 1 en 3 jaar, maar heel soms ook langer, het ligt aan het paard, de leeftijd, de ziektegeschiedenis en de waardes.

Wil je meer diepgang of weten hoe je KPU kan herstellen?

Omdat er nog veel meer te schrijven is over KPU heb ik een monster artikel gemaakt. Het monster artikel bevat heel veel diepgang (het is ruim 6000 woorden lang en eigenlijk een half boekwerk) over KPU (de wetenschappelijke controverse, wat er biochemisch gebeurd in het lichaam, extra info over de mineralen en sporenelementen, vroege lever en nieren symptomen, meer info over relevante bloedwaarden, et cetera) plus het aller belangrijkste, hoe je in de basis een KPU paard kan helpen herstellen!

Niet iedereen heeft meteen behoefte aan zoveel medische kennis, daarom publiceer ik deze kortere tekst als blog, als zijnde een eerste of korte kennismaking met KPU. Maar heb je honger naar meer, check dan de uitgebreide versie.

Ik heb er een klein bedrag aan gekoppeld, aangezien er heel veel uren van opleiding en research in zit.

Enfin. Ik hoop hiermee bij te dragen aan de gezondheid van de paarden in Nederland. Hopelijk kan het een goede tendens veroorzaken voor de gemiddelde gezondheid van paarden in Nederland, daar heel veel paarden onder de radar met KPU kampen.

Good to know, ik ben geen dierenarts, ik ben voedingsdeskundige. Mijn aanvliegroute tot gezondheid is met natuurproducten en supplementen. Dat is niet altijd adequaat in bepaalde situaties. Als je paard (acuut) ziek is, ook bij twijfel, neem dan altijd contact op met je dierenarts!

Als je hulp wilt bij de voeding van je paard in relatie tot KPU kan je altijd bij me terecht. Je kan een KPU-test kopen en dan zit daar de begeleiding bij in. Of je kan een consult boeken.

 

 

 

Bronnen:

Christina Fritz

https://wissen.sanoanimal.de/2014/11/28/neues-zum-thema-kpu

https://wissen.sanoanimal.de/2020/08/01/kryptopyrrolurie-kpu/

https://wissen.sanoanimal.de/2021/02/11/okapi-heparkpu-forte/

https://www.natusat.com/store-news-info.php?newsdesk_id=6

https://www.artgerecht-tier.de/pferde/d-kpu-kryptopyrrolurie-1437245438/t-pflege-behandlung-1322499117?p=2

https://www.dr-susanne-weyrauch.de/kpu-erbkrankheit-oder-kollateralschaden-eines-zink-und-vitamin-b6-mangels

https://www.cavallo.de/medizin/das-bewirkt-die-stoffwechselstoerung-hpu-und-kpu/

https://www.barynesse.com/single-post/kpu-pferd

https://www.keac.nl/bibliografie/

https://www.rki.de/DE/Content/Kommissionen/UmweltKommission/Archiv/KryptoPyrrolurie.pdf?__blob=publicationFile