Help mijn paard is te dik, what to do?!

Paarden (en mensen) leven in deze moderne wereld, op bepaalde gebieden, in conflict met hun eigen programmering. Dit zorgt dat het gedomesticeerde paard (en de mens) sneller te dik worden.

Het lichaam is ontwikkeld in een tijd van schaarste. Maar tegenwoordig leven ze in een tijd van overvloed.
In de lange, lange (50 miljoen jaar) periode van evolutie, heeft het lichaam een aantal impulsen niet ontwikkeld.

Zo zit er geen rem op het eten van zoet. En de rem op energierijk voedsel is ook blijven hangen op de tekentafel.

En sommige overlevingsstrategieën, zoals mega goed zijn in overleven op hele sobere grondstoffen, zijn extreem goed ontwikkeld.

Dat levert in de gedomesticeerde situatie soms problemen op.

Het heeft als consequentie, dat onze paarden soms letterlijk moddervet worden. Iedereen kent wel zo’n “spekkie”. Een paard waar je de blubber pakketjes als zachte kussentjes op het lichaam ziet liggen.

Er zijn helaas geen statistieken over hoeveel obese paarden er zijn in Nederland. Maar ik kom er veel tegen.

Als je je paard elke dag ziet is het soms lastig om in te schatten of je lieveling te veel aan het uitdijen is. Zo was Paddy ooit ook wat uit de voegen gegroeid. Pas toen iemand anders het tegen me zij, dacht ik “shit ze heeft gelijk”.

Onze netten hadden mega gaten en we hadden een veelvraat-pony in de kudde waardoor we te veel gingen voeren. Na wat weken op dieet is ze nu weer goed op gewicht (fjew!)

Daag jezelf dus regelmatig uit om met nieuwe ogen naar je paard te kijken (of vraag raad aan mensen die er verstand van hebben).
Om je te helpen een goed oog te ontwikkelen kan een van de vele score methodes een leidraad zijn. Dit zijn twee opties: Henneke horse body condition score en BSC.

Good to know! Er zijn 4 valkuilen waar je rekening mee moet houden als je de score test doet.

1) Het verschilt een beetje per paardentype hoe dik een paard mag zijn (alleen te vet is voor geen enkel type goed natuurlijk!). Ten tijde van de domesticatie waren er 4 oertypes waar alle hedendaagse paarden min of meer een mengelmoesje van zijn. Deze 4 oertypes gaan allemaal een klein beetje anders om met vetopslag. Meer over de oertypes kan je vinden/lezen in het boek “The horse in the ancient world“.

Super kort door de bocht gezegd, mogen koudbloeden en pony’s iets meer massa hebben dan volbloeden en warmbloeden. Echter, dat mag alleen als ze in de winter hun vetreserves moeten aanspreken. Creëer dus geen eeuwige zomer voor deze paarden.

2) Daarnaast is het niet altijd zo dat een paard wat niet te dik oogt, ook geen (excessief) vetopslag heeft. Zeker als een paard chronische pijn ervaart of insulineresistentie heeft kan het lijf namelijk enorme hoeveelheden vet gaan opslaan, zonder dat je dat aan de buitenkant ziet.

3) Niet alle dikke paarden zijn te dik door enkel vetopslag. Sommige lijken optisch te dik omdat ze lymfevocht gaan vasthouden. Deze paarden lijken vaak de ene week wat dikker dan de andere week. Het kan wat wisselen (wat niet gebeurt bij te vette paarden).
Dan heeft een dieet weinig zin, want ze zullen er bijna niet door afvallen. Deze paarden moeten meer bewegen en meer draineren (bijv door een MLD therapeut). Daarnaast moet je zoeken naar de reden waarom je paard vocht vasthoudt. Want dat is natuurlijk niet normaal.

In sommige gevallen is het trouwens beide, dan gaat een paard zowel vet als vocht opslaan. Helemaal ellendig!

4) En als laatste voor nu. Er zijn ook paarden met enorme buiken. Dan zijn kont, hals en toplijn eigenlijk arm, maar de buik puilt uit. Het type paard waarvan de buurvrouw kan vragen “goh wanneer is ze uitgerekend..”. Deze paarden hebben heel vaak een spijsverteringsprobleem en moeten geholpen worden met de darmgezondheid. Als de darmen weer in balans komen, verdwijnt de enorme buik ook.

What to do?!
Ga in geen geval drastisch minderen met ruwvoer. Blijf altijd minimaal 1,5 kg droge stof per 100 kg lichaamsgewicht geven. Laat bij voorkeur je hooi testen zodat je weet hoeveel suiker, energie en eiwitten erin zitten. Voor te vette paarden wil je hooi onder de 10% suiker (maar liever nog richting de 6%).

Indien je nog geen onverpakt hooi geeft, ga dan hierop over. Er is een studie gedaan waarin te zien is dat paarden met insulineresistentie slechter reageren op voordroog in hun insulineregulatie.

Wat je ook kan doen is pauzes inbouwen. Een paard kan prima 2 uur zonder ruwvoer. Zorg dat je de dagelijkse hoeveelheden hooi zo over de dag verdeelt dat je regelmatig pauzes hebt. Dit helpt vaak goed om ervoor te zorgen dat je kan zakken in de hoeveelheid die je moet voeren om leegstand te voorkomen.

Voor Zuid-Europese rassen kan je een gedeelte hooi vervangen door stro. Deze rassen kunnen goed overweg met hogere gehalte lignine in het ruwvoer. Zorg wel dat je voldoende eiwitten blijft geven, vul het rantsoen dan aan met luzerne of esparcette.

Ga altijd werken aan de darmgezondheid. Veel van de vraatzucht heeft te maken met dat het lijf ergens aan het compenseren is met noodoplossingen. Tijdelijk een multivitamine geven en de darmflora ondersteunen is een must.

Als je hulp wilt bij het laten afvallen van je paard of vragen hebt over dit thema, dan weet je me te vinden!