4 Antwoorden rondom het thema stress bij paarden.

Stress is een belangrijk thema! Chronische stress kan je paard echt goed ziek maken. In deze blog gaan we in op 4 situaties binnen het thema stress. Lees hieronder de verschillende antwoorden rondom het thema training, stalling, wedstrijden en hoefverzorging.

Kan een paard ontstressen tijdens het trainen?

Er zijn nog geen betrouwbare onderzoeken over hoe een paard tijdens training met stress omgaat. Wat veel gezien wordt is dat het beide kanten op kan gaan. Er zijn paarden die enorm ontspannen van het werk.
Gegeneraliseerd gezegd lukt dit vooral als je niet onder het zadel werkt maar bijvoorbeeld aan het longeren bent (zonder touwtjes e.d.). Paarden hebben dan de vrijheid om bijvoorbeeld te bokken en om spanning los te laten. Onder het zadel is het loslaten van stress op deze manier moeilijker, aangezien we niet willen dat een paard bokt als je rijd.
Er is ook zeker een mogelijkheid dat trainen onder het zadel juist stress veroorzaakt.
Stress tijdens het rijden is afhankelijk van een hoop factoren, zoals de trainingsmethoden, de passendheid van het harnachement, het gewicht van de ruiter etc.

Gewicht blijft een lastig puntje. Vooral omdat je niemand tegen het hoofd wilt stoten. Toch moet het wel degelijk (en duidelijk) worden genoemd. Weet dat het nooit afkeurend voor jou als persoon is (als je te zwaar bent voor je paard). Het gaat altijd om het welzijn van het paard, dat heeft, zodra je de keuze tot rijden maakt, altijd voorrang.
Er zijn namelijk onderzoeken die aantonen dat wanneer het gewicht van de ruiter, plus alle materialen, meer dan 15% van het gewicht van het paard is dit veel stress bij het paard veroorzaakt. Komt je over de 15% heen, dan vergroot je de kans op problemen in de gewrichten.

Kortom ontstressen tijdens het trainen is enorm afhankelijk van wat je doet en hoe je dit doet.

Kan een paard ontstressen in de stal?

Voor het ontstressen wanneer een paard op stal staat zijn de meningen verdeeld!
Sowieso is de mogelijkheid tot ont stressen op stal afhankelijk van meerdere factoren, beginnend bij of het paard toegang heeft tot ruwvoer. Wat je vaak ziet bij paarden die veel op stal staan is dat de stress langzaam opbouwt over de winter. Bij veel stallen komen paarden met slecht weer (veel) minder buiten en vaak wordt er minder gewerkt met de paarden waardoor ze meer op stal komen te staan. Dit is absoluut een recept voor (chronische) stress.

Ook is de ruimte voor vrije beweging een belangrijke factor in het ontstressen van een paard. Wanneer paarden meer op stal staan hebben ze minder ruimte om stress te verminderen via beweging. Als je een bak hebt waar paarden niet uit kunnen is het sterk aan te raden paarden daar dagelijks even in te laten rennen, bokken en alle andere dingen waar ze behoefte aan hebben om stress te verminderen. Uiteraard is dit niet DE oplossing! Dit is slechts dweilen met de kraan open. Als je paard op deze manier gehuisvest is, blijf dan zoeken naar andere huisvestingsopties! Geef nooit op!

En nu ga ik vloeken in de kerk… Er zijn wel paarden die gebaat zijn bij (periodiek) ’s nachts op stal. Er kunnen medische en mentale redenen zijn waarom soms het beter is voor een paard om even een tussen 4 muren te staan. Kijk altijd secuur naar de individule behoefte en gebruik tegelijkertijd je gekleurde bril niet om het ’s nachts op stal staan goed te praten. It’s a fine line! Soms is een oplossing waarin meer bewegingsvrijheid (draadje spannen in de nacht zodat je dat ene paard toch even rust kan geven bijvoorbeeld) centraal staat mogelijk, zonder opsluiting in de stal.

Enfin, het is een genuanceerd verhaal, hou je nooit vast aan strakke overtuigingen, blijf open, blijf kijken!

Word een paard gestrest van wedstrijden?

Er is een onderzoek gedaan waarin onderzocht is of het meedoen aan wedstrijden stress veroorzaakt bij paarden. In dit onderzoek zijn combinaties gemaakt van jonge paarden met weinig tot geen wedstrijdervaring en paarden die al hun hele leven wedstrijden rijden, met ruiters die weinig tot geen wedstrijdervaring hebben tot ruiters die al 30 jaar wedstrijden rijden.

Alle vormen van de combinaties mochten starten en na afloop van een wedstrijd werd het speeksel (de cortisol waarde) van het paard gemeten. Ook de hartslag en de ademfrequentie van zowel het paard als de ruiter werd gemeten.

Het interessante resultaat uit dit onderzoek was, kort door de bocht, dat niet de wedstrijd stress creëerde bij een paard, maar de ruiter creëert stress bij het paard.

Laat dat even indalen!

De ervaren paarden met een ervaren (niet gestreste) ruiter, waren niet noemenswaardig gestrest na de wedstrijd. Maar de ervaren paarden met een wel gestreste onervaren ruiter was wel degelijk gestrest.

De jonge niet ervaren paarden waren duidelijk minder gestrest met een ervaren ruiter. En de jonge paarden met een onervaren ruiter hadden duidelijk de meeste stress.

Daarmee kan j zeggen dat een groot deel van de stress rondom een wedstrijd komt van de ruiter.

Als de ruiter wat onzeker of zelfs angstig is, zal dit dus in de regel, overslaan naar het paard. Je kan heel stoer doen tegenover andere mensen over je angst maar een paard voelt jouw emoties feilloos aan. Eigenlijk weten wij paardenmensen dit al lang… Maar toch is het een gevoelig onderwerp en het is absoluut niet erg om deze gevoelens te hebben, weet vooral dat je er hulp bij mag vragen! Jij bent je gevoelens namelijk niet, you are so much more than that!

Kunnen paarden stress krijgen van een trimbeurt?

Er zijn geen onderzoeken naar hoe en hoeveel het bekappen en beslaan van paarden stress geeft, dus een concreet antwoord is er nog niet.
Wel kent Dr. Christina Fritz een groepje kinesiology* studenten die hebben gekeken naar de stressontwikkeling direct na het beslaan. Zij ondervonden dat paarden soms wel en soms geen stress hadden na het bekappen of beslaan.

Beslaan:
De studenten hebben ook naar het beslaan gekeken, omdat dit veel gebeurd in de paardenhouderij. Echter zegt dit niets over of beslaan wel of geen goed idee is. Dat is een andere discussie voor een andere blog. Ze zijn met name gaan kijken naar de verschillende manieren van beslaan, bijvoorbeeld hoe het ijzer gemaakt word of hoe de nagels geplaatst worden. Op deze manier onderzochte ze hoe het beslaan geoptimaliseerd kan worden en hoe je het paard kan ondersteunen in het ontstressen tijdens de handeling.

Bekappen:
Ook het bekappen kan stress creëren in een paard. Sommige paarden staan rustig, of zelfs te slapen bij de hoefsmid. Andere paarden worden al gespannen als ze de bekapper aan zien komen.

Conclusie:
Dit is een “ja duh”, maar toch het vernoemen waard. Want hoe jij als eigenaar, maar zeker ook de hoefsmid omgaan met het gedrag van het paard. Zal het paard ondersteunen om te ontspannen of juist nog meer stress geven.Hoefverzoring is een must, je paard moet het leren, je hebt geen keus. Maar in sommige gevallen is veel oefening nodig om het stressvrij te laten gebeuren. Wacht dan niet tot de hoefverzorger één keer per 6 weken er is en laat het niet aan hem of haar over om het dan maar te fixen. Neem het heft in eigen handen en ga tussentijds actief aan de slag met het gedrag en de gevoelens van je paard. Ondersteun hem of haar in haar onzekerheid.

*Kinesiologie is een wetenschap en therapie die spiermotoring gebruikt om onbalans in het lichaam te onderzoeken.

Met dank aan Dr. Christina Fritz, voor het formuleren van deze antwoorden.