De verbinding tussen sport en het natuurlijk houden van paarden

Een orthomoleculaire voedingswijze, een holistische denkwijze en actief zijn in de sport, zijn deze zaken te combineren? In deze blog geeft Bart van Heesbeen zijn visie hierop. Bart is in de eerste jaren van zijn werkende leven springruiter geweest en liep op een gegeven moment vast in dit systeem. Hij ging opzoek naar antwoorden en tegenwoordig is hij vele inzichten en studies omtrent voeding en training rijker. Zijn missie is om het beste van de sportwereld en de wereld van het natuurlijke houden van paarden te combineren en om deze werelden dichterbij elkaar te brengen.

Deze missie delen wij met Bart en daarom hebben we gevraagd of hij zijn visie wilde delen op onze kennisbank. Op deze manier hopen we mee te werken aan het bouwen van bruggen tussen mensen, zodat het paardenwelzijn verbeterd.

Bart: Je zou, een beetje oneerbiedig, de paardenwereld kunnen opdelen in 2 delen. Grof gezegd heb je de sportwereld en de wereld van het natuurlijke paarden houden. Normaal zou ik er niet voor kiezen mensen in een hokje te stoppen, maar ter verduidelijking in dit verhaal ga ik toch uit van bepaalde aannames vanuit mijn eigen ervaring. Hierbij wil ik niet zeggen dat mijn gedachten is dat iedereen in een ‘bepaalde wereld’ hetzelfde denkt of doet.

Als eerste wil ik graag benadrukken, dat ik er altijd vanuit ga, dat iedereen het beste met zijn paard voor heeft.

Echter heeft iedereen een eigen perspectief op de werkelijkheid, dus een eigen waarheid. Hierin moeten we elkaar proberen te begrijpen en hierbij je goed proberen in te leven, waarom iemand iets doet. Dit respect en begrip voor elkaar is belangrijk, om verder te komen met de hele paardenhouderij. Want als we met zijn allen niet opletten komt het rijden, maar ook het houden van paarden dusdanig onder vuur te liggen, dat dit in de toekomst moeilijk kan gaan worden.

Het verschil

In de traditionele sportwereld wordt veelal gedacht vanuit het fysieke, het materiële, vanuit beweging en training, paarden moeten sterker en soepeler worden. Als we dan naar het natuurlijke houden van paarden kijken, wordt veelal gewerkt vanuit wederzijds goedvinden en puur vanuit de ontspanning. Dit zit mijn inziens meer op de energetische kant, op de verbinding. Enorme verschillen, maar beide werelden hebben voor hun idee, resultaten behaald met hun manier van werken.

Hierbij probeer ik dan ook altijd de nuance te zoeken en het beste van beide werelden te combineren.

De voordelen van natuurlijk paarden houden

Om te beginnen vanuit het natuurlijke paarden houden, wat is mijn ogen de grote pré van deze wereld; Dat is toch echt het werken en leven vanuit de ontspanning. Elke vorm van stress in leefomgeving, voeding of training proberen te vermijden. Fantastisch!

Hoe belangrijk is dat? Ik denk essentieel, want een paard wat gestrest is, dus in de sympaticus zit, kan niets leren.

Mag een paard dan nooit gestrest zijn? Zeker wel, in de natuur had dit namelijk een functie. Om te vluchten voor roofdieren was dit belangrijk, helaas zien we tegenwoordig paarden die continu in de stress stand staan. Dit heeft dan ook allerlei nadelige gevolgen, de doorbloeding gaat naar de spieren in plaats van naar de organen, wat allerhande problemen op orgaan niveau kan geven. Vertering vindt namelijk plaats in de parasympaticus. Het is belangrijk dat stress momenten van korte duur zijn, zodat ze daarna gelijk weer kunnen ontspannen en het lichaam zich weer kan resetten en alles af kunnen voeren. Om een paard nieuwe ervaringen op te laten doen, zal er een stress reactie ontstaan. Hoe lichter deze stress reactie, hoe beter natuurlijk. Hoe korter de stress reactie, des te beter.

Stress bij de traditionele manier van paarden houden

De sportwereld wordt vaak veroordeeld om de gestreste paarden, die gedwongen worden om te werken of om bepaalde oefeningen uit te voeren. Er zijn paarden waarbij het werkelijk zo is, maar er zijn ook paarden, die wel ontspannen zijn tijdens het werk.

Een paard wat gestrest is kan niets leren, zoals eerder gezegd, wanneer deze toch zo getraind worden, ben je aan het conditioneren. Door iets vaak te doen wordt het dan gewoonte in plaats van dat je paard het snapt en het opneemt.

Ook de traditionele manier van paarden houden, waarbij de paarden vele uren op stal staan en misschien wel naast een buurman, wat niet zo goed samen gaat, kan chronische stress opleveren. Dit is altijd funest voor een paard. Hierbij zien we dat we echt een evolutionaire mismatch hebben tussen de genen en de huidige leefomgeving.

De voordelen van “de sportwereld”

Wat een positief punt van de traditionele sport kan zijn, is de beweging. De paarden werken vaak dagelijks en komen vaak nog in de molen, waar ze dan ontspannen met een lage hartslag bewegen. Niet dat ik denk dat een molen ideaal is overigens, maar dagelijks bewegen met een lage hartslag is wel heel gezond. Beter zou dit zonder de molen worden bereikt uiteraard.

We zien in Nederland aardig wat te dikke paarden of paarden met metabole problemen. Om dit op te lossen is beweging een belangrijk onderdeel. Hierbij draait het om de manier van bewegen.

Waarom beweging zo belangrijk is

Om dit te begrijpen moeten we kijken naar de energie aanmaak in de cellen. De celenergie wordt uitgedrukt in ATP, Adenosine TriPhosphate, deze kan op verschillende manieren gevormd worden. Het belangrijkste verschil zit hem in het aerobe en anaerobe energiemetabolisme. Wanneer een paard aeroob draait, wordt er zoals de naam al zegt zuurstof bij gebruikt. Hierbij wordt van een vet en een glucose molecuul gecombineerd met zuurstof 36 ATP gevormd. Als dit proces anaeroob gebeurt wordt er vanuit een glucosemolecuul 2 ATP gevormd, daarnaast komt hier lactaat bij vrij.

Het is dus belangrijk om zo lang mogelijk te bewegen in een aerobe toestand, dit proces is vele malen efficiënter en geeft geen melkzuur als bijproduct. Zeker bij paarden die te dik zijn, is het van belang om op een aerobe manier te trainen en bewegen. Dit doe je door op een ontspannen manier te trainen en daarnaast telkens te stappen tussendoor, zodat het lichaam weer kan herstellen. Je zorgt er dan voor dat je paard niet in het ‘rood’ komt.

Maar mijn paard loopt de hele dag vrij rond, is dat niet voldoende?

Zoals de meeste zullen weten, liep een paard in de natuur heel de dag door en ondertussen at hij. Dit volledig nabootsen is haast onmogelijk. De vraag is of een paard die de hele dag buiten staat, voldoende beweegt uit zichzelf? Uit onderzoek blijkt van niet.

Het is heel moeilijk om de afstand die een paard in de natuur aflegt, te realiseren op de huidige in verhouding met vroeger, toch wel kleine locaties. Dus “gedwongen” beweging is daarmee eigenlijk noodzakelijk om juist wel aan die oerbehoefte te voldoen.

Uiteraard is het streven om training vanuit wederzijds goedvinden te initiëren en dus niet af te dwingen. En zolang training vanuit een ontspannen staat plaats vindt, is het dus positief voor het metabolisme en zal het uiteindelijk een fitter, blijer en gezonder paard opleveren.

Persoonlijke noot

In deze blog heb ik geprobeerd om de, in mijn ogen, grootste punten van verschil aan te geven. Hierin mogen we denk ik met zijn allen van elkaar leren. Begrip en respect voor elkaar is in deze het allerbelangrijkst, zo maken we samen een mooiere wereld voor onze paarden!

Geschreven door: Bart van Heesbeen, Kwalituur Paardenvoeding

Bart heeft voorheen zelf een paardenvoermerk opgebouwd, waarbij hij de gezondheidsvisie op een gegeven moment ging missen. Daardoor heeft hij toen besloten voor zichzelf verder te gaan om nog meer paarden te kunnen helpen om gezonder door het leven te gaan. Dit doet hij onder de naam van Kwalituur Paardenvoeding. Daarnaast is hij nog steeds actief in de springsport maar zal je hem nooit zien rijden met grote bitten, slofteugels of bijzondere strijklappen. Alles wil hij zoveel vanuit de holistische manier benaderen, zo ook de springsport.