In Nederland zijn we terughoudend geworden met het voeren van haver aan onze paarden. Dit is al best een tijdje aan de gang. Ongeveer 10 jaar geleden zag je allerlei voeders ontstaan waar geen haver meer in zat. De fabrikant zette het ook met koeienletters op de verpakking “ZONDER HAVER”.
Niet te missen.
Maar waarom?
De afgelopen weken heb ik met allerlei mensen uit Afrika en Oost Europa gesproken over de voeding van hun paarden. Dit kwam voort uit mijn fascinatie over de voeding van de paarden in Albanië.
Allemaal zeiden ze hetzelfde, hun paarden aten gras en/of hooi als basis. Maar daarnaast kregen ze ook allemaal luzerne en (je raad het al)…. haver.
Ook als je terug gaat in de tijd, zie je dat de paarden in dit gedeelte van Europa ook massaal haver aten.
Haver was hét voedergraan voor paarden… Hoe kan het dan dat het nu volledig in het verdomhoekje is geschoven?
Mijn visie is dat dit komt omdat het paard de ontwikkeling van nutsdier (werkpaard) naar recreatie dier heeft gemaakt. Over het algemeen willen paardenliefhebbers liever een dier met gelijkmatige energie (en ik geef ze geen ongelijk.) Werkpaarden daar en tegen moeten soms uren achter elkaar energie leveren, als ze te weinig energie hebben dan is dat direct een probleem voor zowel paard als eigenaar.
Haver voor sportpaarden/ paarden die zware arbeid leveren
Sportpaarden daar en tegen krijgen vaak nog wel haver. Ik heb bij Henk en Wilma van Bergen gewerkt (voor de mensen die hen niet meer kennen, Henk was bondscoach van het dressuurteam) en daar kregen de paarden onder andere elke dag witte en zwarte haver. Beide soorten moest ik mengen en dan door de pletter laten gaan zodat alle paarden elke dag vers geplette haver kregen.
Nu pas begrijp ik hoe goed dit was. Want uit onderzoek is gebleken dat als je voedingsmiddelen bewerkt (plet, toast, poft, snijd, etc) ze binnen 24 uur hun vitale levenskracht verliezen. Het kaf zit niet voor niets om de korrel, dat is nodig om het graan kiemkrachtig te houden. Hoe dit precies werkt is terug te lezen in dit boek.
Als je granen wilt pletten, wat bij gerst zeker een goed idee is, maar bij haver werkt het ook (al is het niet noodzakelijk), doe het dan kort voor het voer moment. Dan gaat de vitaliteit niet verloren.
Gebaseerd op de ervaring die ik had bij Dressuurstal Brakkenstein heb ik ook jaren lang pure haver aan mijn paard gegeven. Dat werkte ontzettend goed. Ik reed in die tijd heel intensief dressuur met Paddy. En voor de mensen die haar niet kennen, ze is een Tinker. Dus net dat beetje extra kick of “happy energie” kon ze goed gebruiken toen.
Wat doet haver eigenlijk?
Ik schrok dus niet zo terug van de trend “ZONDER HAVER” op de zakken. Ik ging juist op onderzoek uit wat haver eigenlijk doet in het lijf.
Haver heeft onder andere de voorstof van serotonine in zich. Die voorstof, Tryptofaan genaamd word in het lijf omgezet naar serotonine. Serotonine is een neurotransmitter die een blij en prettig gevoel geeft. (Je kent het stofje vast wel, want vaak in de media is geweest in relatie tot antidepressiva.) Sommige paarden worden dus niet “heet” van haver, maar juist happy. (En in sommige gevallen overdreven happy als ze hun ei niet kwijt kunnen.)
Daarnaast is het zetmeel van haver, in vergelijking met andere graansoorten, het laagst. Als je dus wat graan wilt bijvoeren als energie leverancier, dan is haver de beste keuze. Het zetmeel word bijna in zijn geheel al in de maag verteerd, waardoor de kans op terecht komen in de dikke darm heel klein word. We weten namelijk dat als er onverteerd zetmeel in de dikke darm komt, dit zorgt voor verzuring en alle problemen van dien. Natuurlijk is het wel belangrijk dat je nooit meer dan 0,5 a 1 kg per keer geeft. De maag en dunne darm kan geen oneindige hoeveelheden verwerken.
Haver is ook glutenvrij. Lange tijd werd er gezegd dat mensen met Coeliakie (glutenintollerantie) geen haver mochten, maar de glutenachtige eiwitten in haver zijn anders en veroorzaken bij de meeste mensen met Coeliakie geen allergische reactie. Ze heten avenine en ze hebben een stimulerend effect op het centraal zenuwstelsel.
Het suiker gehalte van haver is laag. Daarom staat het graan laag op de glycaemische index. Voor mensen word er ook vaak aangeraden om haver ipv tarwe te eten als je last hebt van bloedsuikerschommelingen. Het vreemde hiervan vind ik, dat het voor paarden heel anders te boek staat. Paarden zouden juist een flinke energie piek krijgen. Dit komt denk ik omdat het bijna volledig in de maag word verteerd en daardoor het opname en afgifte proces anders verloopt.
Haver staat in de 5-elementenleer in het element vuur en kan daarom bij een individueel dier, dat op een gegeven moment al overdreven in het element vuur hangt, het vuur teveel aanwakkeren. (Aldus Bio-Ron)
Groene haver, krachtvoer of ruwvoer?
Groene haver is van nog andere orde. Hier zit helemaal geen zetmeel in, aangezien de plant is geoogst voordat de korrels zijn aangemaakt. Het heeft dus niets meer met granen te maken, maar het is juist een ruwvoeder.
Haver is een grassoort en past daarom als plant ook prima in het dieet van het paard. Juist door zo nu en dan wat groene haver bij te voeren kan je wat variatie in de voeding aanbrengen. En je kan het ook goed door krachtvoer heen mengen om het kauwgedrag te bevorderen.
Daarnaast staat de groene haver, in tegenstelling tot het graan, juist te boek als rust brenger. Van oudsher word het ingezet bij hete of angstige paarden.
Conclusie
De reactie van paarden op haver kan dus heel verschillend zijn. Samengevat zou het dus kunnen zijn dat het “hete” gedrag bij sommige paarden komt door de voorstof Tryptofaan, waardoor (meer) serotonine aanmaak (happy neurotransmitter) mogelijk is. Maar juist deze stof kan bij paarden die wat zwaarmoedig zijn uitkomst bieden en werken als een milde antidepressiva.
Maar het hete gedrag zou ook kunnen komen door de stof avenine, wat bij sommige paarden het centrale zenuwstelsel teveel zou stimuleert.
En eventueel is het ook mogelijk dat omdat het zetmeel voornamelijk in de maag wordt verteerd er toch een energie piek ontstaat. Geen van deze beweringen zijn echter wetenschappelijk aangetoond. Dus ik laat het eind oordeel even in het midden.
Vaststaand feit lijkt in ieder geval te zijn, dat als paarden hard moeten werken baat hebben bij deze energieleverancier. Persoonlijk zou ik dus niet te bang zijn om haver te voeren in bepaalde situatie. Denk hierbij dan bijvoorbeeld aan paarden in de sport of paarden die lange afstandsritten rijden. Als je rastechnisch/geschiedkundig kijkt, zou je zeggen dat dit graan het meest passend is bij berg pony rassen en Arabische- en Barokke paarden.
Heb je twijfel of haver in het dieet past voor jou paard? Neem dan contact op, dan kijken we samen of het wel of niet een toevoeging kan zijn.
Vraagje: als je zelf niet kan pletten, kan je dan beter gepunte haver of geplette haver Uit de zak geven (Waarschijnlijk niet gezien je uitleg Over de vitaliteit van bewerkt voedsel)
Nee inderdaad, nooit geplet kopen. Je kan het dan beter even weken voor dat je het gaat voeren (als je zelf niet kan pletten.)
Kan een fokmerry( of algemeen een paard) goed leven op een dieet van vers geplette haver en kwaliteit hooi? Of ontstaan er dan tekorten?
Hoi Peter,
Ik zou zeggen dat het voor een normaal gezond paard wel karig is. Het is zeer sterk afhankelijk of het paard ook op de wei komt en wat de toestand van deze weide is. En dan nog bestaat er de kans dat er een mineralen tekort ontstaat.
Voor fok merries zou ik het zeker te karig vinden.
Gedomesticeerde paarden eten eigenlijk te weinig gevarieerd. Alleen hooi (wat meestal niet al te divers is) en haver is veel weinig variatie.
Onze ruin is snel te dik. Hij heeft veel weidegang en wordt 5x per week getraind kwa dressuur en springen. Maar is redelijk flegmatiek. Daarom krijgt hij elke dag haver bij. Maar zou ik beter wat haver weglaten of eerder de muesli verminderen om hem wat gewicht te laten verliezen?
Hoi, Het is wat lastig om hier zonder verdere kennis een goed antwoord op te geven. Te dik worden kan meerdere redenen hebben. Flegmatiek worden ook. Meer graan geven, welke vorm dan ook, is niet altijd de duurzaamste oplossing. Beter kan je uitzoeken waarom je paard flegmatiek wordt. Hiervoor kan je altijd contact met ons opnemen, we kijken graag met je mee. gr jantine
Ik heb een Quarter ruin van 18. Nu rij ik hem nog gewoon alsof ie 7 is en hij is in top conditie. Hij staat in een HIT Actiefstal en heeft dus toegang tot hooi en weidegang 24/7. Nu is het alleen hij is super sloom en niet vooruit te branden sins hij op de actiefstal staat. Ik heb zijn bloedwaardes laten testen en alles is inorde. Doe ik er dan goed aan om hem haver bij de voeren om iets meer pit in hem te krijgen?
Dat zou je kunnen doen, echter is het wel vreemd dat hij zo sloom is. Ik zou aanraden om ook te zoeken naar de oorzaak, want in principe zou hij genoeg energie moeten kunnen halen uit zijn dieet. Mocht je daar hulp bij kunnen gebruiken, mag je altijd contact op nemen.
Hoi,
Ik heb een shetlander en een kleine appaloosa. Ze krijgen hoor en 50gr mineralen en vitamine brok. Ze werken 2 a 3 keer in de week voor de wagen en de andere dagen aan de hand. Ik merk dat de appaloosa vooral voor de wagen toch wat energie te kort komt. Ik zit eigenlijk te denken dat hij gewoon niet genoeg brandstof heeft. Zou haver een goede mogelijkheid zijn om te proberen? Groetjes, femke
Je kan het proberen, maar ik denk eerder dat de oorzaak ergens anders ligt. Een pony zou voldoende energie uit hooi moeten kunnen halen om 2 a 3 keer per week voor de wagen te lopen. Meestal is het dan duurzamer om te kijken wat er aan de hand is dan enkel haver bij te geven. Mocht je even willen sparren hier over, dan mag je altijd contact opnemen.
Hallo
Ik heb een net 13 jarige Pe ruin die naar mijn weten hier nu iets meer dan een jaar is en gelijk de dag na transport gecastreerd. Normaal zouden dit vuurspuwets moeten zijn echter het tegendeel is waar, liever lui dan moe. Hij krijgt 24/7 weidegang en ‘s nacht paddock met hooi en krachtvoer van joesra met kruiden erin. 1 kg per dag. Gemengd met magnesium en glucosamine en rijstolie en handje luzerne.
Is het geen optie voor hem om over te gaan op zwarte/witte versgeperste haver of de groene zonder zetmeel. Spieropbouw is matig na 3 maanden om de dag longeren en balkjes lopen maar conditie is et 10 tot 15 mijn verlengd. Hij heeft geen Asta of iets dergelijk. Graag uw expertise
Hoi Brigite,
Voor uitgebreid advies kun je het beste even een mailtje naar ons sturen, dan denken we graag verder met je mee :).
Met gezonde groetjes,
Jasmijn van Pure horse
Mijn merrie van 19 jaar staat 24 /7 op de wei met inloop stal, krijgt 3 kwart kilo dravers brok per dag verdeeld over 2 voerbeurten. Daarnaast ook voordroog wat ze lang niet altijd eet..
Ze loopt Z1 dressuur en ik rijd 3 a 4 x per week. Ze is echt te dik nu, hoe kan ik het best gaan voeren? Eenmaal daags haver ipv brok?
Hoi Anita,
De hoeveelheid brok is wel erg veel voor de arbeid en weidegang die ze krijgt. Je kan haar op een gezondere manier ook dezelfde voedingsstoffen geven. Vervang de brok bijvoorbeeld door een balancer (de Mineraal Puur P van onze site) en evt kan je dit aanvullen met esparcette, luzerne of een grasbrok. Dit is algemeen advies, om je echt goed advies te kunnen zou ik je willen vragen even contact op te nemen via de email info@purehorse.nl. Dan kijk ik samen met je wat het ideale dieet voor jouw paard zou zijn.
Met gezonde groetjes,
Jantine
Wat is het verschil tussen zwarte en blanke haver?
Is het van meerwaarde om het te mengen?
Als je het laat weken ipv pletten, hoelang moet het dan in water liggen?
Hoi,
Het verschil zit hem in de inhoudsstoffen (met name vetten), zwarte haver bevat meer vet. Mengen is altijd goed. Hoe meer diversiteit hoe beter. En je kan het een half uurtje laten weken, iets korter of langer mag ook. Maar nooit meer dan 1 uur.
Met gezonde groetjes,
Jantine – Pure Horse
ik begrijp dat je ook haver kunt voeren enkel op de dagen van meer arbeid/prestatie?
maar ik lees nergens op welk tijdstip het raadzaam is haver te voeren.
1 uur voor de arbeid? 2 uur? een dag van tevoren ermee beginnen?
alvast dank,
p.s. krijg ik antwoord via mijn email of wordt het alleen op de site gepubliceerd?
Henriette
Hoi Henriette,
Dat klopt. Je kan het ook enkel voeren voor (ong 1 uur) of na arbeid. Het komt bij kleine hoeveelheden niet zo nauw of je het er voor of er na geeft. Je kan even experimenteren wat het beste werkt voor jouw paard. Als je grotere hoeveelheden gaat geven (vanaf een halve kg) dan is dat sowieso niet aan te raden.
Met gezonde groetjes,
Jantine – Pure Horse
ps. als het goed is krijg je een notificatie in de email dat je vraag is beantwoord.
Hoi Janine,
Bedankt voor dit fijne artikel. Komt helemaal overeen met mijn visie over haver (“niks om bang voor te zijn”). De reden dat ik hier naar ben gaan zoeken is dat mijn paard (een grote ruin van 11, kruising appaloosa × gelders) al lange tijd eigenlijk flink flegmatiek is in het rijden. We trainen op Z-niveau dressuur, en daarbij kunnen we wel wat meer pit gebruiken. Hij krijgt nu dagelijks een 1/2 schep Equifyt Pre-Active + 100g vitaminebrok en 3/4 schep Green Power. Zou haver hem dat extra beetje pit kunnen geven?
Hoi Boukje,
Wat fijn dat je er (h)erkenning in kan vinden. Ja zeker, experimenteer er gerust mee! Sommige paarden kunnen dat beetje graan echt goed gebruiken. Neem niet te veel, ong 0,5 kg per dag verdelen over 3 voerbeurten. Dan weet je zeker dat alles verteerd en kan je paard er net wat meer pit uithalen.
Met gezonde groetjes,
Jantine – Pure Horse
ik wil haver gaan voeren omdat het paard last heeft van de blindedarm.
hoe kan ik de scheve verhouding oplossen van de calcium/fosfor?
Hoi,
Als je paard last heeft van zijn blindedarm dan is haver voeren geen goed idee. Je kan dan beter granenvrij gaan voeren. Als je hier begeleiding bij kan gebruiken, neem dan gerust contact met ons op.
Met gezonde groetjes,
Jantine
Beste
Mag haver gegeven worden aan paarden met pssm?
Hoi Kathleen,
Eigenlijk beter van niet, aangezien het zetmeel in haver wordt omgezet in suiker. En dat is niet handig voor een paard met pssm :).
Met gezonde groetjes,
Jasmijn van Pure Horse
Verschillende studies geven bovendien indicaties dat beta glucanen uit haver het glucoseniveau in het bloed kunnen verlagen en wondheling kunnen versnellen (4).
En dit dan?… Is haver niet beter dan brok bij pssm en ir?
Hoi Helga,
Voor deze vraag kun je ons beter even mailen 🙂
Met gezonde groetjes,
Jasmijn van Pure Horse
Hallo , mijn 7j tuigpaard had een maag en darm probleem toen ik hem kocht 2 j geleden. Alles is verbeterd door hem op spelt en gerst te plaatsen…, hij werkt 2/3 keer per,week en sta 24 op de wei. Maar conditie en spieren krijg ik er niet bij bij hem. Dus dacht ik dat haver wel een meerwaarde zou zijn.
Hoi Stijn,
Als je advies wilt over wat je met voeding kunt doen voor je paard, kun je ons het beste even een mailtje sturen. Dan helpen we je graag verder!
Met gezonde groetjes,
Jasmijn van Pure Horse
Hallo,
Ik heb een D pony (50% arabier) rijd nu M1 dressuur Tijdens het losrijden gaat het altijd redelijk goed laat goed zijn oefeningen zien maar dan tijdens de proef is het elke keer net niet, geen power en rijd te braaf zijn proefje. Nu zit ik te denken om haver bij te voeren . Ze krijgt per dag een halve kilo pavo sportmusli en iets meer dan een handje Hartog kruidenslobber Heat, weidegang gemiddeld 5 uur per dag. hooi in de ochtend en avond. Wat kunnen jullie adviseren om welke haver te voeren en of het toevoeging heeft voor wat meer pit te kunnen krijgen
Hoi Nancy,
Je zou onze groene haver kunnen proberen. Deze zou goed geschikt kunnen zijn voor de situatie die je omschrijft!
Als je nog aanvullende vragen hebt horen we het graag 🙂
Met gezonde groetjes,
Jasmijn van Pure Horse
Hallo,
Ik heb een BWP merrie die nu ruim een half jaar goed onder het zadel is. Nu is mevrouw een vrij nerveus en gespannen paard. Ik was in eerste instantie voor een vriendin van mij aan het kijken voor haver, haar paard is het tegenovergestelde van die van mij. Nu zag ik dat groene haver ook rustgevend kan werken. Kan het baten voor mijn merrie om dit bij te geven?
Groetjes Sanne
Hoi Sanne,
Spanning kan vele oorzaken hebben. Nou kan het natuurlijk per paard van nature al veel verschillen, maar het is wel belangrijk om de oorzaak ervan te proberen te achterhalen. Groene haver kan verschillende werkingen hebben, of het echt rustgevend werkt weet ik eerlijk gezegd zo niet. Voor uitgebreidere hulp met jouw paard kun je ons een email sturen!
Met gezonde groetjes,
Jasmijn van Pure Horse
Hallo,
Kun je me vertellen waarmee je de haver plette bij Van Bergen?
Of wat een handig middel/machine is daarvoor?
Ik heb gegoogled, maar kan niet 1-2-3 iets vinden.
Groet
Hoi Melanie,
Helaas durf ik dit ook niet te zeggen, ik weet het niet sorry.
Met gezonde groetjes, Jantine van Pure Horse
Hoi, vraagje; zit de tryptofaan ook in de groene haver? Of alleen in de graankorrel?
Groetjes, Eline
Het zit inderdaad vooral in de korrel.
Met gezonde groetjes,
Jantine