Paarden in Albanië

Contrast geeft perspectief. Na 12 dagen in Albanië te zijn geweest kan ik mijn visie over “het paard” weer bijschaven. Albanië heeft prachtige natuur, gedeeltelijk heel ruig en staat voor een groot gedeelte nog met 1 been in het verleden. Paarden, ezels, muildieren en muilezels worden hier in grote getale nog ingezet in het dagelijks leven. Met name in de dorpen, maar zelfs in sommige kleine steden of aan de randen van de grote steden zie je man en paard regelmatig voorbijkomen.

We hebben in enkele dorpen gelogeerd bij “normale” Albanese mensen (buiten het toeristen gebeuren om) en uitvoerig navraag gedaan over hun geluksgevoel en tevredenheid over het leven. De meeste waren redelijk content al werd er wel vaak benoemd dat er een hoop corruptie heerste. Echter voert het gevoel van dankbaarheid voor de bevrijding van het communisme de boventoon. Het grootste gedeelte van de mensen kan zich nog uitstekend herinneren dat het communisme aan de orde was (afgeschaft in 1991) en waren niet positief over deze periode.

Dat is belangrijk om te weten want deze mind-set heeft direct invloed op de paarden hier. Men werkt hard om het land en hun welzijn op te bouwen. En zo staan ze ook tegenover hun paarden. Er zijn weinige mensen die paarden houden als hobby (lees: bijna geen, want van uit het communisme was er of geen geld voor of het was überhaupt verboden en daarom is het niet normaal om paarden te houden als hobby). En er zijn nauwelijks paardenbedrijven (enkel voor toeristische ritten, ik heb er maar 2 gevonden). Maar er zijn dus wel behoorlijk wat werkpaarden of ezels. De conditie/het welzijn van deze dieren verschilt enorm. Gelukkig was het overgrote gedeelte voldoende gevoerd, redelijke bekapt en redelijk vrij van verwondingen. Maar zoals ik had verwacht waren er ook enkele scharminkels tussen.

In het hele land vind je enkel berg pony’s, Tarpanachtige paarden en Arabieren. (Leuk weetje, onze gids had nog nooit van andere soorten paarden gehoord en moest zeer hard lachen bij het aanblik van een foto van een shetlander.) De inheemse paarden zijn heel robuust, kneiterhard was een woord wat in me op kwam. Je ziet het aan alles, gedrag/bouw/voeding/uithoudingsvermogen, alles is gericht op de way of life van Albanië en haar uitdagingen. Bij navraag hoe oud een gemiddeld paard hier word is het antwoord 20.

Het meest interessante vind ik natuurlijk de voeding van de paarden. Ook de voeding staat nog met 1 been in het verleden, van brokken/muesli hebben ze nog niet gehoord. Alle paarden krijgen allemaal hooi van land wat met vaste mest is bemest. Daarnaast eten ze veel luzerne. Aan de lopende band zie je luzerne velden en ze voeren het hier net zoals hooi; in balen. Elk paard at minimaal 1 plak luzerne per dag. De luzerne ziet er bijna net zo uit als onze Pure Horse luzerne met als enige verschil dat het hier, net als hooi, op het land word gedroogd (door de zon) waardoor het een beetje minder groen is. Maar het is piekfijn spul en de paarden vinden het heerlijk.

Ook krijgt elk paard wat werkt haver. Enkel haver. Dus het basis dieet is hooi, luzerne en haver. En…elk paard had een liksteen!

De meeste werkpaarden/toeristenpaarden lopen elke dag een behoorlijk eind (wij waren bijv. 4,5 uur onderweg) en staan voor de rest het overgrote gedeelte op stal. Daar vond ik wel het mijne van. Want dat betekende dat de vrije wil en kudde gevoel behoorlijk ontnomen word. Liever zie je ze toch in een kudde buiten, met schuilstal etc. Bij de stal waar wij onze trektocht deden kregen ze gelukkig wel onbeperkt ruwvoer. En zoals ik het begreep, want de taal was soms toch een barrière als het ging om feiten uitwisseling, kwamen ze ook regelmatig in grote weides (lees berghellingen) buiten.

Op de berghellingen is weinig gras te vinden. Ook alle werkpaarden die je ziet staan langs de weg hebben vrij weinig gras tot hun beschikking. Er groeit zoveel meer dan alleen gras en er word weinig management gedaan om groene sappige weides te creëren. Heel anders dan in Nederland waar meeste mensen enkel gras lijken te willen voor de paarden. Wat mij betreft zou een onderzoek zoals in België gedaan is, over het voedingspatroon, heel interessant voor deze paarden in dit land!

De omgang met paarden is hier zoals ik had verwacht. Paarden worden behoorlijk gerespecteerd omdat het ze inkomsten brengen en de meeste mensen hebben ook voldoende vermogen/grondstoffen hun paard behoorlijk te onderhouden. Maar er moet wel gewerkt worden. Lange afstanden, zware lasten of lange uren zijn geen uitzondering. Wat mij opviel tijdens onze rit: onze gidsen vonden een paard een tikje geven met een tak of teugels echt een no-go. De gids die voorop reed had een paard wat op een gegeven moment moeite kreeg met de leidersrol. Na een klein beetje zoeken of hij het paard echt niet op vriendelijke wijze vooruit kreeg wisselde hij gewoon van paard. Hij wilde niet dwingen.

Al met al is het contrast met onze paarden in Nederland echt mega. Onze paarden zijn echt huisdieren in vergelijking met deze paarden. Wij ontnemen onze paarden soms te veel hun discomfort (denk aan met slecht weer op stal zetten, dekens op doen als het maar een klein beetje kouder word of als maar groene sappige weides te beschikking geven). Dit creëert op de langere termijn zwakkere paarden. Ik denk ook dat weinig paarden in Nederland het paardenleven in Albanië aan zouden kunnen. Het was wat dat betreft echt een reminder om iets minder snel mijn paarden te gaan pamperen.

Maar mijn gedachte gingen ook de andere kant op. Ik zou het de paarden hier gunnen om iets meer comfort te krijgen. En dan eigenlijk met name op het vlak van zelf beschikking. Huisvesting waarbij ruimte en/of kudde verband in acht word genomen zou een grote toevoeging zijn voor hun welzijn.