Lyme is een nare ziekte. Veelal moeilijk te herkennen bij zowel mens als paard. Wij helpen graag mee aan de verspreiding van informatie over de bacterie, zodat de ziekte beter herkend kan worden. Er is een hele rits aan symptomen bekend, maar het zijn over het algemeen vage symptomen, die je niet altijd meteen koppelt aan deze ziekte.
Epidemie – cijfers RIVM voor mensen:
Elk jaar worden ruim één miljoen mensen door een teek gebeten. Ongeveer twee op de honderd mensen krijgen de ziekte van Lyme na een tekenbeet, dat zijn zo’n 25.000 mensen per jaar. Per jaar zijn er 1000 tot 2500 mensen die langdurig klachten houden. En ongeveer één op de vijf teken draagt de bacterie bij zich.
Voor paarden zijn deze cijfers niet bekend. Maar je kan er vanuit gaan dat als er zoveel mensen jaarlijks worden besmet, ook paarden een groot risico lopen. Daarover later meer.
Wat is de ziekte van Lyme?
De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie (ook wel spirocheet genoemd) Borrelia. Deze bacterie kan langere tijd in een teek overleven. En zodra een teek, besmet met Borrelia, zich vast zuigt in een mens of dier, kan de bacterie overgaan op zijn host. Er wordt geloofd dat de teek minimaal 24 uur vast moet zitten, voordat de bacterie zich in zijn host nestelt. Echter is deze theorie inmiddels achterhaald.
De meest voorkomende teek in Nederland is de Ixodes Ricinus, maar ook de Dermacentor brengt ziekteverwekkers over op paarden. Een teek heeft een levenscyclus van drie jaar. Tijdens hun leven gaan ze door drie verschillende stadia: van larve, naar nimf, naar teek. Om dit proces te doorlopen, moet hij eerst een gastheer vinden om zich te voeden, daarna kan hij “vervellen” naar het volgende stadium. En dit is ook de manier waarop de teek zelf besmet wordt. Zodra hij als larve zich voedt met een gastheer die besmet is met borrelia (bijvoorbeeld een knaagdier uit het bos), kan hij tijdens de volgende beet zijn nieuwe gastheer besmetten. Daarom is een beet van een larve niet zo gevaarlijk als die van een volwassen teek. Een larve herkennen: deze heeft zes pootjes in plaats van acht.
Teken zijn het meeste actief in de warmere maanden van maart tot eind oktober. In mei is het over het algemeen hoogtij, omdat de weersomstandigheden dan het meest ideaal zijn.
De bacterie wordt dus overgedragen door teken. Er is speculatie dat ook muggen, dazen, horzels en andere vliegende, stekende insecten deze bacterie kunnen overbrengen. In Duitsland word hier onderzoek naar gedaan. Op dit moment lijkt het er inderdaad op dat de bacterie ook in bepaalde soort muggen voorkomt. Maar er is nog meer onderzoek nodig om precies te weten hoe het werkt en of het ook overdraagbaar is.
Heel belangrijk! Wat te doen bij een tekenbeet.
Als jij of je paard een teek heeft, zorg dan dat je hem met een tekentang verwijdert. Doe dit zonder behulp van alcohol, essentiële olie (er gaat een filmpje op internet de ronde dat dit kan met pepermuntolie) of andere vloeistoffen. Als je de teek irriteert voordat hij uit de huid is, kan hij alle besmettelijke stoffen in een keer in de huid loslaten.
Je hebt de teek verwijderd, fijn! Maar nu? Gooi je de teek weg? Nee! Bewaar de teek in een goed afgesloten doosje of zakje en stuur deze op naar een lab voor onderzoek. Op deze manier weet je 100% zeker welke ziekteverwekkers de teek bij zich draagt en waar jij of je paard tegen behandeld moet worden.
Geen teek gezien, maar wel verdenking van de ziekte?
Zowel bij mensen als paarden komt het voor dat de teek niet wordt gezien, voordat hij loslaat. Bij mensen ontstaat er vaak een rode kring na de besmetting en kan daarom alsnog worden herkend. Maar niet bij alle mensen gebeurt dit. En bij paarden is het nog minder aan de orde, vanwege de bedekkende vacht. Vaak als de beet en de kring niet worden gezien (of lang geleden zijn en daarom uit de herinnering), vormen klachten zich langzaam in de loop van de tijd. Dit komt veel voor en is meteen ook de kern van de reden dat de ziekte laat wordt herkent. Het probleem is dan dat de bacterie al ruim de tijd heeft gehad zich door het lichaam te verspreiden. Hoe langer de bacterie vrij spel heeft, hoe meer schade het kan aanrichten. Soms is de schade te herstellen als behandeling wordt ingezet. Maar het komt ook voor dat er blijvende schade ontstaat.
Mogelijke klachten
De symptomen kunnen zich bij ieder paard net wat anders manifesteren. Niet elk paard krijgt gewrichtsklachten, niet elk paard raakt meer vermoeid, maar dit zijn wel vaak de twee hoofdsymptomen. Echter is dat dus ook de valkuil, want als een paard deze twee klachten niet heeft, wordt er meestal niet meteen gedacht aan Lyme.
- Klachten aan de locomotie: wisselende kreupelheden, dikke gewrichten, pijnlijke gewrichten
- Sloomheid, vermoeidheid
- Koorts of temperatuurwisselingen
- Gewichtsverlies
- Spierpijn, stijfheid, gevoeligheid van de spieren en/of huid
- Maanblindheid
- Verhoogde waardes bij de PPID test en PPID-achtige klachten
- Hoefbevangenheid of dergelijke klachten
- Hersenvliesontsteking
- Nierfalen
- Gedragsveranderingen: Overmatige angsten, spanning, depressie en hyperactiviteit
- Diverse neurologische verschijnselen, zoals ataxie of uitval.
Het probleem is vaak dat de klachten pas worden opgemerkt bij het paard, wanneer de ziekte al verder is dan het begin stadium (eerste drie maanden). Over het algemeen gesproken ontstaan merkbare klachten pas na een half tot heel jaar na besmetting (uitzonderingen daargelaten). En hoe langer de bacterie in het lijf aanwezig is, hoe moeilijker deze te bestrijden is.
Co-infecties
Een van de mogelijke verklaringen voor het verschil aan symptomen tussen individuen zijn de co-infecties. Heel vaak wordt Borrelia samen met andere ziekteverwekkers overgedragen. Daarnaast zit er ook verschil tussen diverse borelliabacteriën. Deze kunnen ook verschillende symptomen veroorzaken.
Testen
Er zijn diverse methoden om de ziekte te ontdekken. Maar ze hebben allemaal één probleem; ze zijn niet waterdicht. Bij Pro Health in Weert zijn ze gespecialiseerd in de directe en indirecte testen voor borrelia en co-infecties.
Indirecte testen
Elisa/ Western Blot test: Je kan laten testen op antilichamen in het bloed. Dit is de meest gemakkelijke en goedkope mogelijkheid. Maar het is verre van betrouwbaar, want sommige paarden hebben antilichamen, maar geen symptomen. En sommige paarden hebben wel symptomen, maar geen antilichamen. Deze twee testen zijn eigenlijk alleen geschikt drie tot zes weken na de beet.
Nanotrap Lyme Antigen test: Voor zover bekend nog niet mogelijk voor paarden. De test is pas sinds 2017 beschikbaar in Nederland. Het is een test waarin er wordt gecontroleerd op eiwitten van Borrelia in urine.
Melisa LTT test: Deze lijkt op de Elisa en Western Blot, met als verschil dat de LTT test zich richt op cellulaire afweer. De test is geschikt als aanvullend en bij een actieve besmetting (over het algemeen een recente besmetting dus.) De test is completer als je hem samen met de CD-57 & NK cells test laat doen.
Directe testen
PCR bloed test: Hierbij wordt er naar DNA van de Borellia gezocht in een monster van de patent. Vaak met bloed, maar kan in de acute fase ook uit een biopt (huid). Door de PCR reactie word de minieme hoeveelheid DNA van de bacterie extreem vermenigvuldigd, waardoor het aangetoond kan worden. Deze test is het meest waterdicht en een positieve uitslag geeft de beste garantie. Fout-positief komt zeer zelden voor. Fout-negatief is echter ook nog steeds mogelijk.
BEA bloedkweek test: Is alleen te doen bij Pro-health en is een combinatie van technieken waaronder de PCR. De BEA gaat in drie fases waarbij aan het eind van elke fase wordt gekeken of Borrelia aangetoond kan worden of niet. Het is een prijzige test en wordt niet vaak uitgevoerd, omdat het voor elke soort Borrelia apart moet worden gedaan.
Testen van de alternatieve geneeskunde
Lecherantenne: Met dit instrument kan er energetisch onderzoek gedaan worden. Het instrument is zo betrouwbaar als kundigheid van degene die hem hanteert. Het meet energie en trillingen in het lijf. Holistisch dierenarts Eric Laarakker (en zijn team van Den Hoek) werkt al jaren met de Lecherantenne. Hierdoor zijn er gedetailleerde onderzoeksresultaten bekend en vele paarden gediagnosticeerd en genezen.
Bioresonantie: Ook dit systeem werkt met trillingen en energie. Er zijn verschillende manieren waarop bioresonantie wordt uitgevoerd, maar over het algemeen werkt het met elektrodes en specifieke bioresonantie-apparatuur. Er zijn te veel verschillende methoden om er hier op in te gaan. Maar ook bij deze meting geldt, de kwaliteit van de test valt of staat bij de kundigheid van de uitvoerder.
Behandelmethode van de ziekte van Lyme
Als je er op tijd bij bent (binnen zes maanden): In de eerste paar weken tot maanden van de infectie is de ziekte zeer goed te bestrijden met Doxycycline (antibioticum). Afhankelijk van hoe snel je er bij bent, is het nodig om een korte of lange kuur te krijgen. Niet alle dierenartsen of huisartsen kennen de richtlijnen hiervan, lees je er over in zodat je de juiste kuur krijgt.
Herkenning na zes maanden: Meestal is er een totaal aanpak nodig. Voeding, osteopathie, huisvesting, beweging zijn allemaal aspecten waar je naar moet kijken. Wat betreft voeding is het belangrijk om zo gezond en “dienend” mogelijk te voorzien van voedingsstoffen. Granen, suikers, geraffineerd voer moeten allemaal worden verwijderd uit het dieet. Voer biologisch, zodat er geen spraken is van extra belasting voor de organen. Kruiden die ontgifting en organen ondersteunen moeten toegevoegd worden. Een kant-en-klaar dieetadvies bestaat niet. Het is totaal afhankelijk van de situatie wat er precies nodig is.
Daarnaast zijn er diverse Lyme behandelprotocollen te vinden. Neem een goede natuurgeneeskundige in de arm (het liefst één die ook dierenarts is) zodat deze de juiste medicatie en ondersteunende middelen kan voorschrijven. Soms is het verstandig om ook in een later stadium voor antibiotica te kiezen. Maar er zijn ook gevallen bekend waar de genezing volledig door alternatieve middelen tot stand kwam.
Wordt er gewerkt met antibiotica, voer dan ook (langdurig) probiotica. Alle bacteriën worden gedood door de antibiotica, ook de goede darmbacteriën. Echter is een gezonde darmflora van essentieel belang voor het genezingsproces. Bokashi is een goede probiotica in deze situatie.
Begeleiding voeding voor paarden met Lyme
Wil je begeleiding bij het samenstellen van een juist rantsoen voor jou paard met de ziekte van Lyme, neem dan contact op. Ik werk graag samen met de eventuele (natuur)arts die jouw paard behandeld.